پیشنهاد رصدی هفته
جمعه 14 مهر 1391

رصد ماه و عوارض سطحی آن


بخش دوم


در بخش پیشین به توضیحاتی اجمالی در مورد عوارض سطحی ماه پرداختیم.در این نوشتار نیز به توضیحاتی در این باره خواهیم پرداخت


قمر زمین به دلیل قفل گرانشی همیشه یک روی خود را به ما نشان میدهد, و روی دیگر آن را تنها وقتی که دست ساخته های بشری را روانه آنجا کردیم دیدیم


هنگام رصد ماه با چشم غیر مسلح عوارضی تیره و دهانه هائی بزرگ و آبله گون مشاهده میشود که میلیونها سال به همین شکل بوده اند.به این دلیل که در سطح ماه هیچ گونه جو یا عاملی که باعث تغییر سطحی شود وجود ندارد و به همین دلیل تغییرات بسیار ناچیز است مگر اینکه عاملی خارجی یا سنگ آسمانی بزرگ بتواند چهره آنرا خراش دهد .


در روی آشکار ماه با تلسکوپهای بزرگ میتوان حدود 30000 دهانه آتشفشانی را مشاهده کرد که بزرگترین آن در حدود 250 کیلومتر است وکوچکترین این دهانه ها که از روی زمین قابل مشاهده هستند حدود 400 متر قطر دارند که با تلسکوپ میتوان آنها مشاهده کرد


اغلب این برخوردها در 4 میلیارد سال پیش توسط سیارکها و دنباله دارها ایجاد شده اند


دهانه ها را میتوان به 3 دسته تقسیم کرد:1.دهانه های آتشفشانی کوچک با قطر تا 20 کیلومتر


دوم کوههای حلقوی با قطر 20 تا 100 کیلومتر وسوم سطوح دیواره ای با بیش از 100 کیلومتر که در ساختار خود غالبا کوههای مرکزی دارند


دهانه های بزرگ با قطر زیاد غالبا توسط دیواره های از کوه تشکیل شده اند که ارتفاع این کوهها از سطح دهانه به 4 هزار متر و بیشتر هم میرسد


در بعضی موارد ارتفاع کوه از سطح دهانه به 10000 متر نیز میرسد


 در اکثر نقاط ماه شما میتوانید این دهانه ها را مشاهده کنید.حتی بر سطح دریاهای ماه که از هموارترین نقاط ماه میباشند


دریاهای ماه که به دلیل خروج گدازه های آتشفشانی وسرد شدنشان سطحی هموارتر دارند وبه دلیل اینکه اجرام آسمانی به مانند 4 میلیارد سال پیش نیستند و تعداد خیلی کمتری از این اجرام امکان برخورد به سطح ماه را دارند پس به ندرت تغییر میکنند


دو دهانه معروف و بارز در ماه وجود دارند با نامهای دهانه تیخو و دهانه کوپرنیک.این گونه دهانه ها به نظر میرسد که پرتوهای درخشانی را ساطع میکنند.از این گونه دهانه ها 60 مورد در ماه وجود دارند


به نظر میرسد که این پرتوهای درخشنده ,گرد و غبار ناشی از برخورد اجرام آسمانی میباشند که هنگام برخورد به اطراف دهانه پرتاب شده اند


همچنین در سطح ماه رشته کوههائی وجود دارد که با رشته کوههای زمینی کاملا متفاوت هستند


رشته کوههای زمینی از چین خوردگیها و درهم فرورفتن صفحات خارجی زمین بوجود آمده اند ولی رشته کوههای ماه که اطراف دهانه های بزرگ ماه بوجود آمده اند از برخوردهای بزرگ اجرام آسمانی تشکیل شده اند


عوارض سطحی ماه بسیار جالب است وبا یک تلسکوپ متوسط مدتها میتوان این عوارض را رصد و بررسی کرد.با تلسکوپ میتوان جزئیات زیادی را رصد نمود.به خصوص در هنگام اهله های ماه میتوان در مرز تاریکی و روشنی سطح ماه عوارض را با جزئیات بیشتری مشاهده کرد


همینطور در بعضی مواقع که ستاره ای نسبتا درخشان از لبه ماه عبور میکند که اصطلاحا به آن اختفای خراشان میگویند میتوان صحنه بسیار جالبی از آشکار و نهان شدن این ستاره در پس عوارض سطحی ماه مشاهده کرد


البته اختفای خراشان در مورد سیارات منظومه شمسی هم اتفاق میافتد که به مانند ستاره ها از کوه و درههای ماه عبور میکنند